Ekonomik suçlara beyaz yaka suçlar açısından temel bir bakış

Ekonomik suçlara beyaz yaka suçlar açısından temel bir bakış

Ekonomik suçlar, temelde “beyaz yaka” diye tabir edilen suçlar için kullanılmaktadır. Bu suçlar, “mavi yaka” diye adlandırılan nispeten eğitimleri ve yaşayış tarzları daha alçak gönüllü kimselere göre daha üst düzey yaşayan “beyaz yaka” çalışanları tarafından işlenmektedir. Yani bugünkü haliyle üst düzey bir mali müşavir, CEO, müdür vs. gibi çalışanların bu suçları işlediği söylenebilir.

Beyaz yaka suçlar dediğimiz suçlar, bugüne kadarki suç tarihi algısını kırmıştır. Çünkü konjonktürde suç işleyen kişiler genellikle toplum tarafından dışlanan, suça sürüklenen, kötü yaşam tarzı süren kişiler olarak tanımlanmaktadır. Ancak beyaz yaka suçlarında durum tam tersi olarak göze çarpmaktadır. Şöyle ki; bu suçun failleri ekonomik durumları çevresine göre daha iyi, var olduğu sistemi iyi bilen ve kendi kurdukları düzenin devamı için suç işlemeye devam eden kişilerdir. Bu olaylar diğer suçlara göre adli mercii önüne yansımayan olaylardır. Bu duruma doktrinde “siyah sayılar” da denmektedir. Bu tür olayların adli mercilerin önüne fazla yansımamasının birkaç sebebi olabilmektedir. Bazen olayların çok ince ve nitelikli şekilde yapılması olarak ortaya çıkarken kimi zaman da üst düzey şirketlerin kendileriyle iş yapan diğer şirketler ve kişilerin nezdinde kötü bir intiba ve prestij kaybı yaşamamak için bu tip olayların üstünü kapattığı söylenebilir. Teşbihte hata olmaz diyerek bu durum; aile içi cinsel istismar mevzusuna benzemektedir.

Diğer suçlara ilişkin önlem alabilmek çoğu zaman basit hareketlerle yapılabilmektedir, örneğin; hırsızlığın çok olduğu bir bölgeye ışıklandırma yapılarak önlendiği gözlemlenebilir ancak beyaz yaka suçlarının özellikle bilişim sistemleri kullanılarak yapılan dolandırıcılık ve finans sistemleri üzerinde gerçekleşmesi bu suçlara ilişkin önlemler konusunda şirketlerin çok daha fazla para harcamalarını gerektirmektedir. Siber saldırılara maruz kalan şirketlerin, hangi yöntemlere karşı çıkabileceğini belirlemeleri için artık anti-hack/beyaz hack için ayrı departmanlar kurduğu da bir gerçektir.

Diğer suçlarda mağdur sayısı genelde belirli bir sayıdır, çok ekstrem sayılar ortaya çıkmaz ancak ekonomik suçlarda, örneğin; bir bankanın verilerinin ele geçirilmesi durumunda binlerce kişi tek seferde mağdur olabilmektedir. Kimi zaman mağdurların mağdur olduğunu bile bilmiyor oluşu da trajikomik bir durumdur. Bu durum suç aletinin tespitini de zorlaştıran bir hâle işaret eder. Nitelikli ve üst düzey bir ekonomik suçta diğer suçlara göre zordur.

Temelde beyaz yaka suçlar, az hareket çok zarar denebilecek suçlardır.

Ekonomik suçların özellikle son dönemlerde önem kazanan bir türü “beyaz yaka suçlar” olarak karşımıza çıkmaktadır. Çok uluslu şirketlerin, dünya üzerindeki bazı devletlerden daha büyük ekonomilere hükmettiği dünyamızda günden güne önem kazanacak olan ve aynı zamanda üstüne düşülmesi ve dikkat edilmesi yararlı olacaktır.